උකුවෙලගේ රළු-අං කටුස්සා (Ukuwela's Rough-horn Lizard) / Ceratophora ukuwelai

-

වසර 22කට පසු ශ්‍රී ලංකාවෙන් නව අං-කටුසු විශේෂයක්

ශ්‍රී ලංකාවට ආවේණික කටුසු ගණයක් වන Ceratophora හි විශේෂ 5ක් මේ වන විට හඳුනාගෙන ඇත.මින් Ceratophora stoddartii පළමුවෙන්ම විස්තර කරන ලද්දේ ග්‍රේ විසින් 1834 වසරේදීය. පසුව Ceratophora tennentii, Ceratophora aspera විස්තර කරනු ලැබූ අතර අවසන් වරට විස්තර කරන ලද්දේ රක්වාන කඳුවැටිය ආශ්‍රිතව ව්‍යාප්තව සිටින Ceratophora erdeleni හා Ceratophora karu යන විශේෂ දෙකයි. ඒ 1998 වසරේදී කැළුම් මනමේන්ද්‍ර-ආරච්චි හා රොහාන් පෙතියාගොඩ විසිනි.

Ceratophora aspera (රළු අං කටුස්සා) ශ්‍රී ලංකාවේ වැඩිම භූගෝලීය ව්‍යාප්තිය දක්වන විශේෂ ලෙස හඳුන්වනු ලබයි. එම විශේෂයේ කෞතුකාගාර නිදර්ශක හා පහතරට තෙත් කළාපයේ ඇතැම් ප්‍රදේශ වලින් හමුවන සතුන්ගේ ලක්ෂණ වල වෙනසක් ඇති බව ක්ෂේස්ත්‍ර ජීව විද්‍යාඥ සමීර සුරංජන් කරුණාරත්න ඇතුළු පර්යේෂක කණ්ඩායමට දැකගැනීමට හැකි වී ඇත. ඒ ඔස්සේ සිදුකරන ලද රූපවිද්‍යාත්මක හා ජානමය පර්යේෂණ මගින් කෑගල්ල දිස්ත්‍රික්කයේ සල්ගල වනයේ සිටින ගහණය නව විශේෂයක් ලෙස හඳුනාගැනීමට හැකිව තිබේ. මෙම නව විශේෂය රජරට විශ්ව විද්‍යාලයේ ආචාර්ය, පරිණාමික ජීවවිද්‍යාඥ හා උරග හා උභයජීවී විද්‍යාඥ කණිෂ්ක උකුවෙල මහතා මෙරට සත්ව සංරක්ෂණය හා සතුන් අධ්‍යයනයට ඉටුකළ මෙහෙය වෙනුවෙන් ගෞරව පිණිස "උකුවෙලගේ රළු-අං කටුස්සා" ලෙස නම් කර ඇත. විද්‍යාත්මකව Ceratophora ukuwelai ලෙසද ඉංග්‍රීසි බසින් Ukuwela's Rough-horn Lizard ලෙසින්ද නව විශේෂය නම් කර ඇත.

නව විශේෂය රළු අං කටුස්සාගෙන් ජානමය වශයෙන් (ND2) 9.6% වෙනස් වන අතර මෙම විශේෂ දෙක වෙන්ව පරිනාමය වී ඇත්තේ වසර මිලියන 7.8කට පමණ පෙර මයෝසීන අවධියේ අවසාන කාලයේ පමණ බව විශ්වාස කරයි. තවද නව විශේෂය රළු-අං කටුස්සාගෙන් පහත සඳහන් රූප විද්‍යාත්මක ලක්ෂණ මගින් වෙන් වේ. supraciliary කොරල සංඛ්‍යාව, උදරීය කොරල සංඛ්‍යාව හා paravertebral කොරල සංඛ්‍යාව සාපේක්ෂව අඩු අගයක් ගැනීම. තවද මධ්‍ය දේහ කොරල අගය වැඩි සංඛ්‍යාවක් ගැනීම හා සාපේක්ෂව දිගින් වැඩි කඳ (trunk) ප්‍රදේශයක් සහිත වීම. මෙම නව විශේෂය රතු දත්ත වාර්තාවට දැඩි ලෙස තර්ජනයට ලක් වූ (CR - Critically Endangered) විශේෂයක් ලෙස ඇතුලත් කිරීමට නිර්දේශ කර ඇත. මෙම විශේෂයත් සමග ශ්‍රී ලංකාවේ අං කටුස්සන් විශේෂ 6ක් දක්වා වැඩිවන අතර Ceratophora aspera විශේෂය ශ්‍රී ලංකාවේ දකුණු දෙසට වන්නට ඇති පහතරට තෙත් වනාන්තර වලට සීමා වේ. මෙම පර්යේෂණය සිදුකල සමීර සුරංජන් කරුණාරත්න මහතා ඇතුළු පිරිසට තවත් එවැනි සොයාගැනීම් සිදුකිරීමට හැකිවේවායැයි අපි සුභ පතමු.

සටහන Snake of Sri Lanka.


Comments

Post a Comment

Popular posts from this blog

Fluoride related health issues in Sri Lanka concerning the regional climate.

-
Image
Since the beginning of the decade, the number of tube wells with hand pumps being built in rural community water delivery projects in Sri Lanka has grown dramatically. On the island, there are currently approximately 13,000 tube wells with hand pumps, most of which are located in the dry zone. The challenges of tube well water quality have grown in importance as the number of tube wells has increased. The high fluoride concentration in groundwater, particularly in low-lying parts of the dry zone, is one of the primary water quality issues. Fluorine is one of the most common elements in the geogenic environment, and its ionic form fluoride is widespread in natural water. Although fluoride is an important component of human health in small amounts, excessive fluoride has negative health consequences. Sri Lanka, like many other tropical nations, has high amounts of fluoride in its groundwater, which is the primary supply of drinking water. The dry zone has naturally occurring high-fluorid...
Read more

Climate Refugees

-
Image
  Climate refugee is a person who has been forced to leave their home as a result of the effects of climate change on their environment. It can be sudden or long-term changes. Such changes are held to include increased droughts, desertification, sea level rise, and disruption of seasonal weather patterns. Due to that reasons climate refugees may choose to migrate to either within their country or abroad. The International Organization for Migration has proposed three types of environmental refugees. They are, 1. Environmental emergency refugees: people who flee temporarily due to an environmental disaster. (Tsunami) 2. Environmental forced refugees: people who have to leave due to deteriorating environmental conditions. (Deforestation) 3. Environmental motivated refugees: people who choose to leave to avoid possible future problems. In 2018 alone, 17.2 million new displacements associated with disasters in 148 countries and territories were recorded (IDMC) and 764,000 people in Som...
Read more

Cascade systems in Sri Lanka

-
Image
A cascade system is a connected series of tanks organized within a micro-catchment of the dry zone in Sri Lanka. The tanks are used to store water from a seasonal stream. The stored water is conveyed to other tanks downstream and used for a variety of purposes. Irrigation tanks are often not isolated tanks but are part of a larger interconnected system of tanks called a ‘tank cascade system’. It has connected with series of tanks organized within a micro-catchments.   A ‘cascade system’ is the traditional unit used in the management of tanks. From ancient times it is referred to as ‘Ellangawa’. The term is made up of the Sinhalese words ‘ ellan ’, meaning hanging and ‘ gawa ’, meaning one after the other. The image on the left shows the organization of tanks and their connectivity within a typical tank cascade system. The image below shows the micro-catchment of a typical village tank, which is usually the main tank of a cascade system. Different river basins have different ...
Read more